Ondersteuningsvormen

Als je als student psychische problemen hebt weet je niet altijd bij wie je terecht kan voor hulp en/of ondersteuning, zowel voor je psychische problemen als voor ondersteuning bij het behouden van je studie. Op deze pagina een overzicht van mogelijke vormen van steun, zowel binnen als buiten het onderwijs.

Docenten, mentoreninfoDocenten of mentoren hebben naast een academische ook een meer algemeen begeleidende
rol. Veel studenten bespreken hun persoonlijke problemen met ze. Dat kan helpen, omdat het goed kan zijn om met iemand te praten, maar ook omdat de docent of mentor advies kan geven met betrekking tot de gevolgen van het probleem. Studenten moeten zich wel realiseren dat docenten of mentoren geen professionele hulpverleners zijn. Bovendien hebben ze het vaak erg druk, dus de mate waarin ze steun kunnen geven bij ernstige psychische problemen is beperkt. Niettemin kan het veel schelen als een student zijn docent / mentor op de hoogte houdt van de situatie. Ze kunnen vaak ook suggesties geven met betrekking tot andere ondersteunings mogelijkheden of zelfs direct afspraken regelen voor de studie.		 Ondersteunend OnderwijspersoneelinfoOndersteunend OnderwijspersoneelSecretariaten, bibliotheek medewerkers, en administratieve krachten leren studenten vaak goed kennen. Het contact met deze onderwijsmedewerkers is doorgaans anders dan met docenten of met mentoren.
De mate waarin dergelijk personeel contact heeft met studenten is afhankelijk van hun functie-invulling en van hun persoonlijkheid. Een beetje vriendelijke ondersteuning van deze mensen kan je helpen je beter te voelen, maar als je ernstige psychische problemen hebt kan contact met een arts of met een gespecialiseerde hulpverlener noodzakelijk zijn.		 Vrienden, medestudenteninfoVrienden, medestudentenAls studenten het moeilijk hebben vormen vrienden een waardevolle en veel gebruikte bron van steun.Zij kennen de student en zijn situatie en kunnen hem gerust stellen en begrip tonen. Soms heb je echter meer nodig dan je vrienden kunnen bieden. Ze kunnen te dicht bij je situatie betrokken zijn of kunnen zo hun eigen mening hebben over wat je moet doen.Soms wil je niet alles aan je vrienden vertellen en vertrouwelijkheid is niet gegarandeerd. Soms is iemand bang dat hij zijn vrienden te veel aandacht vraagt en soms hebben vrienden ook genoeg aan hun eigen problemen.
Het bovenstaande betekent zeker niet dat je beter niet bij je vrienden te rade kunt gaan. Uit onderzoek is gebleken dat openheid in vriendschappen goed is voor je psychische gezondheid. Maar je moet wel een afweging maken over wat je aan je vrienden voorlegt en in hoeverre je van hun steun gebruik wilt maken. Steun van medestudenten, of het nu vrienden zijn of niet, kan helpen. Het kan dan om studenten gaan die dezelfde lessen volgen of in hetzelfde huis wonen en die misschien al gemerkt hebben dat er iets aan de hand is.
Het is mogelijk dat een medestudent zo zijn eigen mening heeft over wat je moet doen om uit de problemen te komen. Soms kan die mening strijdig zijn met die van jezelf. Ook kan het zijn dat je bepaalde zaken niet met een belangstellende medestudent wilt delen. En vertrouwelijkheid is hier niet gegarandeerd. Soms is een student met problemen bang een medestudent te overvragen, omdat men denkt dat die ander zelf genoeg aan zijn hoofd heeft.
Soms stellen medestudenten zich spontaan beschikbaar als steunende vrijwilliger. Zij kunnen waardevolle steun bieden, maar als de nood te groot wordt is meer gespecialiseerde
hulp nodig
Decaan, StudieadviseurinfoOp veel scholen zijn decanen aanwezig die ondersteuning bieden als zich knelpunten voordoen bij het studeren. Vaak is er een decaan aanwezig die zich speciaal richt op mensen met een functiebeperking. Voor bepaalde vragen kun je ook terecht bij een studieadviseur of studieloopbaan-begeleider.
Indien mogelijk is het verstandig om al voordat je met de studie begint contact op te nemen met deze medewerkers		 Telefonische HulpdiensteninfoTelefonische hulpdienstenTelefonische hulpdiensten bieden de mogelijkheid om op momenten dat andere diensten niet beschikbaar zijn ('s avonds en in de weekeinden) vertrouwelijk met iemand te praten. De beller kan desgewenst anoniem blijven. Soms kan het helpen je problemen langs deze weg te bespreken. De hulpdienst kan je ook informatie verstrekken en advies geven over andere hulp mogelijkheden.
StudentenpastorinfoPastorStudentenpastor of andere levensbeschouwelijke consulent .
Steunpunt studie en handicap infoEr zijn onderwijsinstellingen die een Steunpunt Studie en Handicap hebben. Aanvankelijk was er bij deze steunpunten meer aandacht voor lichamelijke beperkingen dan voor psychische. Langzamerhand neemt echter de aandacht voor dat laatste toe. Er wordt door een Steunpunt voor Studie en Handicap doorgaans geen therapie geboden, maar meer praktische hulp bij het oplossen van problemen. Men richt zich daarbij op twee gebieden:
1: Steun voor het individu; Steun voor het individu kan inhouden: problemen bespreken, een computer beschikbaar stellen om het toepassen van studievaardigheden te vergemakkelijken, iemand die aantekeningen maakt onder de les, iemand die de student helpt daadwerkelijk naar school te gaan, of iemand die onderhandelt met docenten om te bereiken dat de student wat meer tijd krijgt.
2: Het realiseren van aanpassingen in de onderwijsomgeving: Veranderingen in de onderwijsomgeving kunnen zijn: beschikbaar stellen van een rustige omgeving, mogelijkheden maken voor deeltijdstudie, of een stille kamer aanbieden om een examen in te maken.		 Zelfhulpgroepen infoZelfhulpZelfhulpgroepen zijn organisaties waarin ervaringsdeskundigen mensen met vergelijkbare
problemen hulp bieden. De hulp kan betrekking hebben op depressie, seksueel misbruik,
verslaving, eetstoornissen, etc. Je kunt je probleem bespreken en horen hoe anderen met
een soortgelijk probleem zijn omgegaan
Studenten VakbondinfoVakbondStudentenvakbonden bieden vaak vertrouwelijk en gratis advies aan studenten op het gebied van o.a. schulden, huisvesting, studie- en administratieve problemen. Studenten kunnen vaak dagelijks tijdens kantooruren terecht. Studenten worden geholpen bij het verkennen van de ondersteuningsmogelijkheden en van de informatie over andere hulpbronnen
die er voor hun zijn.Sommige studentenvakbonden hebben een speciale werkgroep van studenten met een functiebeperking (o.a. de werkgroep Struikelblok van de Groningse Studentenbond).
De grootste studentenvakbond in het Hoger Onderwijs is de LSVb.		 HuisartsinfoHuisartsDe huisarts of schoolarts is er niet alleen voor ernstige lichamelijke of psychische problemen. Ze staan ook open voor andere levensproblemen. De meeste artsen zijn bereid in te gaan op elk probleem die een patiënt ter sprake brengt. Je kunt doorgaans snel bij een arts terecht. Wat je bespreekt is vanzelfsprekend vertrouwelijk. Een mogelijk voordeel kan zijn dat deze hulpverlener niets te maken heeft met school.
Studenten zijn soms bang dat ze, als ze bij een arts met hun problemen aankloppen, worden opgezadeld met een dossier waarin staat dat ze een psychiatrische aandoening hebben.
Maar veel van de problemen waar het hier om gaat vallen niet eens onder de noemer psychiatrie.
Een kwart van de bevolking heeft in meerdere of mindere mate te kampen met angsten en depressiviteit. Uit onderzoek onder groepen studenten blijkt dat het zelfs gaat om 30 tot 50{3047bf672abe423c0a12cf99fdafc4dbb2067d8e33f99a716e4f451d58c91640}. Niemand kan volhouden dat zo'n groot deel van de bevolking een psychiatrische aandoening heeft. Maar zelfs als zo'n diagnose gesteld wordt, zijn er voldoende waarborgen dat die informatie vertrouwelijk blijft.
Waarschijnlijk kan veel ellende worden voorkomen door bij psychische nood tijdig aan de bel te trekken. Als er meer gespecialiseerde psychologische of psychiatrische hulp nodig is kan de arts doorverwijzen.. Artsen kunnen ook algemene informatie geven en naar zelfhulpgroepen verwijzen. Ook kan een arts medicatie voorschrijven tegen angst, depressiviteit,slapeloosheid, etc.
RehabilitatieinfoRehabilitatieEen Rehabilitatiecentrum werkt samen met een cliënt om een eventuele scholingswens om te zetten in een concreet en haalbaar doel.Met de cliënt wordt geprobeerd de scholingswens zo te formuleren dat deze voor hem/haar haalbaar is binnen een periode van zes maanden tot 2 jaar. Hierbij wordt over het algemeen gewerkt
volgens de principes van Verkennen - Kiezen_Verkrijgen-Behouden.		 Vrij gevestigde psychologen, hulpverlenersinfovrij gevestigde psychologen, hulpverlenersVrijgevestigde hulpverleners zijn niet gratis. Soms worden ze gedeeltelijk of helemaal vergoed door een ziektekostenverzekering. Deze hulpverleners gaan te werk volgens verschillende benaderingen. Het accent kan daarbij liggen op:
het verbinden van ervaringen uit het verleden met ervaringen uit het heden, aandacht besteden aan gevestigde gedachten- en gedragspatronen, werken met probleemoplossende technieken.
Soms kan een hulpverlener ook verschillende benaderingen combineren. Vaak is de relatie tussen cliënt en hulpverlener bepalend voor succes. Dus als je niet tevreden bent met de aanpak van een hulpverlener moet je niet bang zijn een andere te proberen.
In de hulpverlening is nogal wat kaf onder het koren. Daarom is het goed erop te letten dat de hulpverlener een professionele erkenning heeft, zoals een B.I.G.-registratie.
FamilieinfoFamilieVoor steun bij psychische problemen kloppen studenten vaak in eerste instantie aan bij familie. Familieleden kennen je goed, zijn betrokken en kunnen begrip tonen en je gerust stellen.
Zij kunnen echter ook een mening hebben over wat je moet doen, waar jij het niet mee eens bent. Ook is het mogelijk dat je niet alles met je familie wilt delen.Soms heeft iemands probleem te maken met de familiesituatie en kan het beter zijn om met
een buitenstaander te praten. Je moet zelf inschatten wat familie je in jouw specifieke
omstandigheden kan bieden.		 Expertisecentrum Studie en HandicapinfoExpertisecentrumHet Expertisecentrum Handicap + Studie (H+S), een landelijk expertisecentrum,stimuleert dat jongeren met een functiebeperking succesvol kunnen studeren in de opleiding van hun keuze in het hoger onderwijs.H+S onderhoudt rechtstreekse contacten met studenten en groepen studenten met een functiebeperking. H+S signaleert wat er bij hen leeft, en vertaalt hun vraag naar mogelijkheden die het onderwijs kan bieden om op deze manier tot een mentaliteitsomslag te komen.Men ontwikkelt instrumenten voor zowel studenten als onderwijsinstellingen ter oplossing van de problematiek. H+S beschikt over deskundigheid en ruime ervaring op het raakvlak tussen onderwijs en handicap. H+S is ook een service- en informatiepunt voor de onderwijsinstellingen. Men beantwoordt de ondersteuningsvragen vanuit de onderwijsinstellingen en verzorgt deskundigheidsbevordering voor de instellingen. De ondersteunende activiteiten richten zich op het Hoger Onderwijs (HBO en universiteiten). Men richt zich, direct dan wel indirect, op alle studenten met een functiebeperking.
StudentenpsycholooginfoStudentenpsycholoogAls minder gespecialiseerde vormen van steun onvoldoende hulp bieden, kan het goed zijn hulp te vragen aan een psycholoog die aan de onderwijsinstelling verbonden is (niet iedere onderwijsinstelling heeft een studentenpsycholoog). Die kan vaak veel zelf doen, maar hij kan ook eventueel verder verwijzen naar andere hulpverleners.
StudiemaatjesinfoStudiemaatjeSoms is het mogelijk ondersteuning te krijgen van een medestudent die zich daarvoor als vrijwilliger heeft aangeboden. Een studiemaatje ondersteunt een medestudent met een psychiatrische achtergrond en maakt hem/haar wegwijs in de studie en de
onderwijsinstelling en men onderneemt gezamenlijk activiteiten. Er wordt gestreefd naar
een gelijkwaardig contact. Beide partijen moeten het prettig en de moeite waard vinden om
met elkaar op te trekken. Een studiemaatje is geen hulpverlener, dus als de psychische
problemen teveel op de voorgrond komen te staan is het beter gebruik te maken van
gespecialiseerde hulp.		 LotgenotengroepinfoLotgenotengroepEen lotgenotengroep biedt onderlinge ondersteuning bij het studeren met psychiatrische problemen door middel van o.a. het uitwisselen van ervaringen, het bieden van wederzijdse ondersteuning en het geven van (studie)tips.
Onderling contact is vaak een bron van herkenning, erkenning, steun en informatie voor veel studenten met psychische problemen. Een lotgenotengroep is een plek waar begrip en ondersteuning van elkaar, naast de dagelijkse studie beslommeringen, centraal staat. Door ervaringen uit te wisselen en elkaar te steunen en te adviseren, help je jezelf en elkaar om sterker en weerbaarder te worden voor de toekomst en het verleden achter je te laten.
Omdat:
- De overgang van een behandelingssituatie naar het 'normale' dagelijkse studieleven heel groot kan zijn.
- Er vaak nog vragen en onzekerheden zijn waarover je met 'lotgenoten' wilt praten.
- Je daar merkt dat je er niet allen voor staat.
In Nederland zijn er, in tegenstelling tot de Verenigde Staten en GrootBrittannië, nog niet veel lotgenotengroepen voor studenten met psychische problemen. Een bestaat een informatieve brochure van de Hanzehogeschool Groningen over de Moss groep. Moss= Met onderlinge steun studeren.		 Cliënten – en Patiëntenverenigingeninfo cliënten en patiëntenverenigingenIn Nederland zijn er Regionale Patiënten en Consumenten Platforms (RPCP'S). Deze regionale platforms bestaan uit plaatselijke patiënten consumenten organisaties en uit afdelingen van landelijke patiënten consumentenorganisaties. De platforms richten zich in hun regio op belangenbehartiging, consumentenvoorlichting, klachtopvang en kwaliteitsbevordering. Ieder platform heeft een bureau Informatie en Klachtopvang Gezondheidszorg (IKG). Onderdeel van deze RCPC's zijn In een cliëntenplatform werken cliëntentenorganisaties, familieorganisaties en cliëntenraden in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) gezamenlijk aan het verbeteren van de positie van hulpvragers en hun omgeving. Een onderdeel van een clientenplatform is een Vraag- en InformatiePunt Geestelijke Gezondheid. Dit is een centraal informatiepunt met een breed scala aan informatie over de geestelijke gezondheid. Daarvan kunnen ook studenten met psychiatrische problematiek gebruik maken om de weg te vinden in het woud van voorzieningen en mogelijkheden.
Een clientenplatform werkt voor een brede doelgroep (achterban). Dat wil zeggen dat ze bij hun activiteiten en werkzaamheden geen onderscheid maken in welke psychische klachten, problemen, ziekte, diagnose, beperking of handicap iemand heeft. Belangrijk is de affiniteit en betrokkenheid bij de problemen, de ervaringen en de mogelijkheden van burgers met een psychiatrische en/of verslavingsachtergrond. Uitgangspunt bij het werk is dat mensen uit de doelgroep zo volwaardig mogelijk moeten kunnen deelnemen aan alle aspecten van de samenleving. Dit betekent enerzijds een betere acceptatie door de maatschappij, anderzijds een verdere emancipatie binnen de maatschappij. Hierbij past een visie die tegemoet komt aan de behoefte aan erkenning en assistentie bij het dagelijks functioneren, maar ook oog heeft voor de eisen die de ingewikkelde samenleving stelt.
Een bepleit daartoe optimale mogelijkheden voor bijzondere vormen van hulp, opvang, (assistentie en begeleiding bij) wonen, welzijn, werk, onderwijs, dag- en vrije tijdsbesteding, en gebruik van sociale zekerheidsvoorzieningen waar dat nodig is, en gewoon, normaal wanneer het kan.